Skip to main content

Phẩm XI Tâm Ý (心意品)

心意品者,說意精神雖空無形,造作無竭。

Đại ý phẩm Tâm Ý là, tinh thần, tâm ý tuy như hư không, vô hình vô dạng, nhưng tạo tác không dứt.


1. 意使作狗, 難護、難禁,   慧正其本, 其明乃大。

Tâm ý phóng túng, ngông cuồng, khó phòng hộ, khó cấm chỉ; bậc trí điều tâm ngay thẳng tận gốc rễ, cho nên tuệ tâm ấy tỏa sáng rực rỡ.

2. 輕躁難持,唯欲是從, 制意為善,自調則寧。 

Tâm ý trôi nổi, xoay vần theo dục khó kềm giữ, khống chế được tâm ý là rất hay, điều ngự được tâm ý thì sẽ được an ổn.  

3. 意微難見,隨欲而行,  慧常自護,能守即安。

Tâm ý mông lung khó thấy, chỉ theo dục mà trôi nổi; bậc trí tuệ hãy hộ trì tâm ý luôn, nhiếp phục được tâm ý mới có an lạc.

4. 獨行遠逝,覆藏無形,損意近道,魔繫乃解。

Tâm ý một mình rong ruổi khắp nơi, tàng ẩn vô hình; hướng tâm ý về chính đạo mới có thể thoát khỏi vòng ma trói buộc.

5. 心無住息,亦不知法,迷於世事,無有正智。

Tâm không an trụ, không chỗ dừng, cũng không biết chính pháp, chỉ mải mê nơi thế sự, thì không thể nào thành tựu trí tuệ viên mãn.

6. 念無適止,不絕無邊,  福能遏惡,覺者為賢。

Tâm ý không muốn dừng, chỉ buông thả phóng túng bất tuyệt; hạnh lành có thể áp đảo được ác sự, người giác ngộ như vậy là bậc thánh hiền.

7. 佛說心法,雖微非真,  當覺逸意,莫隨放心。

Bụt dạy tâm pháp tuy huyền vi, không thật, nhưng hãy tỉnh giác phòng hộ tâm ý, đừng để nó mặc sức phóng túng.

8. 見法最安,所願得成,慧護微意,斷苦因緣。

Thấy được pháp mới là an lạc tột bực, mới gọi là thành tựu sở nguyện; bậc trí hộ trì tâm ý huyền vi nên dứt được nhân duyên khổ não.

9. 有身不久,皆當歸土,形壞神去,寄住何貪?

Thân này mong manh, chẳng bao lâu sẽ trở về đất bụi, hình hài suy hoại, thần thức bỏ đi, nương tựa được gì vào tham dục?

10. 心豫造處,往來無端, 念多邪僻,自為招惡。

Tâm dự tạo xứ (*), vãng lai không vết tích, ý niệm nhiều chỗ tai quái, tự nó tự chiêu vẫy lấy ác sự.

11. 是意自造,非父母為,可勉向正,為福勿回。

Tâm ý như thế nào đều là do mình tạo nên chứ không phải cha mẹ nào làm cả, phải biết quy hướng chính đạo mới được an lạc và không trở lại nẻo tà vạy cũ.

12. 藏六如龜,防意如城,慧與魔戰,勝則無患。

Ẩn trốn như rùa núp trong mai, phòng hộ tâm ý như giữ gìn thành quách, bậc trí tuệ khai chiến với ma theo lối đó sẽ chiến thắng, không bị tai hoạn.

-----

(*) Chỗ này mình chưa hiểu thế nào. Mong những bạn cao minh chỉ cho.

Verdana, Hán 16, Việt 11

Comments

Popular Posts

55. Xá-lợi-phất Đi Thăm Phật Duy-vệ

Dụ 55. Cựu Tạp Thí Dụ Kinh văn 昔佛遣舍利弗,西至維衛莊嚴剎土,問訊彼佛三事:「佛身安隱不?說法如常不?受者增進不?」舍利弗即承佛威神往詣彼剎,宣令如是。彼佛報言:「皆悉安隱。」於時彼佛轉阿惟越致輪,為七住菩薩說法,舍利弗聞之,從彼剎還,姿色光明行步勝常。佛告舍利弗:「汝到彼,何故侅步怡悅如是。」舍利弗白佛言:「譬如貧家飢凍之人得大珍寶如須彌山,寧歡喜不?」佛言:「甚善!」舍利弗言:「我到彼剎,得聞彼佛說阿惟越致深奧之事,是以欣踊不能自勝。」佛言:「善哉!如汝所言。」佛語舍利弗:「譬如長者大迦羅越,純以紫磨金、摩尼珠為寶,內有掃除銅鐵鉛錫 棄在於外糞壤之中,有貧匱者喜得持歸,言我大得迦羅越寶,寧是長者珍妙寶非?」答言:「非也。」佛語舍利弗:「汝所聞得,如是貧者,彼佛所說但十住事及在舉中清淨之者 ,汝所聞者不足言耳。」舍利弗即愁毒,如言我謂得寶,反是鉛錫。舍利弗說是事時,無央數人皆發無上平等度意,無央數人得阿惟顏住也。 Âm  Tích Phật khiển Xá-lợi-phất, tây chí Duy-vệ trang nghiêm sát thổ, vấn tấn bỉ Phật tam sự, ‘Phật thân an ẩn bất? Thuyết pháp như thường bất? Thụ giả tăng tiến bất?’ Xá-lợi-phất tức thừa Phật uy thần vãng nghệ bỉ sát, tuyên lệnh như thị. Bỉ Phật báo ngôn giai tất an ẩn. Ư thời bỉ Phật chuyển a-duy-việt-trí luân, vi thất trụ bồ-tát thuyết pháp, Xá-lợi-phất văn chi, tòng bỉ sát hoàn, tư sắc quang minh hành bộ thắng thường. Phật cáo Xá-lợi-phất, ‘Nhữ đáo bỉ, hà cố ? bộ di duyệt như thị?’ Xá-lợi-phất bạch Phật ngôn, ‘Thí như bần gia cơ đống chi nhân đắc đại trân...

41. Nhị Quỷ Tranh Bửu Bối (Bách Dụ Kinh)

Bách Dụ Kinh, Dụ thứ 41 Xưa có hai con quỷ đói chung nhau một cái rương nhỏ, một cây gậy và một chiếc guốc. Chúng nảy ra tranh chấp, con nào cũng muốn được ý mình, cãi cọ kịch liệt hết ngày mà không phân xử được. Lúc ấy có người đi tới thấy vậy hỏi, ‘Cái rương, cây gậy và chiếc guốc có chi kì dị mà chúng mày tranh chấp ghê vậy?’ Quỷ đáp, ‘Cái rương này của bọn tao có thể xuất ra đủ thứ, áo quần, ăn uống, giường đệm, ngọa cụ; hết thảy những thứ vật dụng hàng ngày đều từ nó mà ra. Cầm cây gậy này thì oán địch sẽ quy phục, không dám tranh với mình nữa. Mang chiếc guốc này thì có thể khiến người ta bay đi không quái ngại.’ Người ấy nghe thế liền bảo hai con quỷ, ‘Hai đứa bây tránh ra một chút, để tao chia đều cho.’ Bọn quỷ nghe nói vậy liền tránh ra xa. Người ấy ngay tức khắc ôm rương, chụp lấy gậy và xỏ guốc bay mất, hai con quỷ ngơ ngác, tranh nhau cuối cùng không được chi. Người kia nói với quỷ ‘Những thứ bọn bây tranh nhau ta lấy đi hết rồi, bây giờ không có chi phải tranh đoạt nhau nữ...

82. Phật Nói Cho Chúng Tì-khâu Biết Tai Hoạn Của Lợi Dưỡng

Truyện 82. Tạp Bảo Tạng Kinh Quyển 7  Lúc đó Như Lai ở nước Xá-vệ, chán lợi dưỡng. Có một khu rừng sâu tên là Tham Trang Nghiêm, Ngài tránh nạn lợi dưỡng nên đi vào rừng ấy. Trong rừng có chùa, có vị la-hán tên Na-dặc-ca làm tự chủ. Phật tới rừng ấy thì hôm sau nhiều người đem áo tới cúng dường, chật cả khu rừng. Phật nói: “Ta không dùng lợi dưỡng, nhưng lợi dưỡng thường theo ta.” Có một vạn hai ngàn tì-khâu cũng tới chỗ đó. Phật nói chư tì-khâu: “Lợi dưỡng là thứ đại tai hại, thường gây chướng nạn, tới cả la-hán cũng bị lợi dưỡng gây chướng nạn.” Tì-khâu hỏi: “Gây những chướng nạn chi?” Phật đáp: “Lợi dưỡng có những cái hại sau: phá bì, phá nhục, phá cốt, phá tuỷ. Phá như thế nào? Phá da trì giới, thịt thiền định, xương trí tuệ, và tủy thiện tâm vi diệu.” Chư tì-khâu một vạn hai ngàn người đều gom tam y lục vật hành a-luyện-nhã, không lấy thêm vật chi khác. Phật liền tán thán: “Thiện tai, thiện tai! Biết hành trì phép a-luyện-nhã. Phép này của ta là phép thiểu dục, chẳng phải đa d...

49. Vua Biết Đầu Mình Dơ Duốc

Dụ 13. Cựu Tạp Thí Dụ Kinh văn 昔有國王,行常過佛為作禮,不避泥雨。傍臣患之,自相與語:「王作意何以煩碎乃爾?」王耳聞之,王還宮勅臣下行求百獸頭及人頭一枚來。臣下白王言已具.王令於市賣之,皆售,人頭不售。臣下白言:「賣百獸頭皆售,此人頭臭爛初無買者。」王語傍臣:「汝曹不解耳祕。前者過佛所,為佛作禮,汝曹言:『王意煩碎。』欲知我頭者,如此死人頭,不潔淨,當以求福可得上天,汝曹愚癡不知,反言煩乎?」傍臣言:「實如大王所說。」叩頭謝過。臣等愚不及王。後復出,臣等皆下馬為佛作禮,以王為法也。 âm Tích hữu quốc vương, hành thường quá Phật vi tác lễ, bất tị nê vũ, bàng thần hoạn chi, tự tương dữ ngữ, vương tác ý hà dĩ phiền toái nãi nhĩ. Vương nhĩ văn chi, vương hoàn cung sắc thần hạ hành cầu bách thú đầu cập nhân đầu nhất mai lai. Thần hạ bạch vương ngôn dĩ cụ, vương lệnh ư thị mại chi. Giai thụ, nhân đầu bất thụ.’ Thần hạ bạch ngôn, ‘Mại bách thú đầu giai thụ, thử nhân đầu xú lạn sơ vô mãi giả.’ Vương ngữ bàng thần, ‘Nhữ tào bất giải nhĩ bí. Tiền giả quá Phật sở, vi Phật tác lễ, nhữ tào ngôn vương ý phiền toái. Dục tri ngã đầu giả như thử tử nhân đầu bất khiết tịnh, đương dĩ cầu phúc khả đắc thượng thiên, nhữ tào ngu si bất tri, phản ngôn phiền hồ?’ Bàng thần ngôn, ‘Thật như đại vương sở thuyết.’ Khấu đầu tạ quá, ‘thần ...