Skip to main content

Posts

Showing posts with the label Tạp bút

Tín 信

Trong tiếng Việt có nhiều từ ngữ Hán Việt có chữ tín, như tín nhiệm , th à nh t í n, trung tín, ấ n t í n, thư tín , tín ngư ỡ ng , đều trỏ ý là như thật, đáng tin cậy.   Người lớn hay khuyên người trẻ làm gì cũng phải giữ chữ tín. Ngũ thường trong luân lí của Á Đông có đức tín. Theo lối chiết tự thì ch ữ t í n 信 g ồ m b ộ nh â n イ và ch ữ ng ô n 言 . Nhân イ , tức là người; còn ng ô n 言 theo H ứ a Th ậ n trong Thuy ế t Văn Gi ả i T ự nghĩa là “ t rong lòng có gì thì nói nấy (“Trực ngôn viết ngôn ). Người ta cũng n ó i “ Ng ô n, t â m thanh dã ” ( L ờ i l à ti ế ng n ó i c ủ a con tim ). Vậy tín là có th à nh ý, không thay đ ổ i, tạo được sự tin cậy nơi người khác. Nho sĩ rất coi trọng đức tín trong xử thế, đặt nó thành m ộ t trong năm đ ứ c t ố t mà một người đạo đức phải có: nhân, nghĩa, l ễ , tr í , t í n. Khổng Tử ví đức tín như cái đòn buộc trâu, buộc ngựa của chiếc xe, không có cái đòn đó làm sao mà đi được. “Ngư ờ i kh ô ng c ó ch ữ tín ch ẳ ng l à m chi n ê n ...

Bí quyết thành công

Trong cuốn How They Did It , tác giả Robert Jordan rút ra một số bí quyết thành công của các nhà tư bản hiện đại. Tựu trung lại, đó là những "nhà tư bản dám chấp nhận rủi ro", và vì rủi ro mà đã lỡ thua lỗ nặng và rớt đài thì họ cũng dám làm lại từ đầu. Những người ấy "ít nhất một lần trong đời họ từng đối mặt với một cuộc khủng hoảng khiến họ có thể bỏ cuộc. Nhưng thay vì bỏ cuộc, họ lấy lại tinh thần," và làm lại từ đầu. Những bí quyết sau Robert rút được từ 45 cuộc phỏng vấn với các sáng lập viên của các công ti thành công khác. Thứ nhất, khi thu dụng những người tài giỏi hơn mình thì những nhà đầu cơ này không ngại và không xấu hổ; Thứ hai, Robert khẳng định tài không thôi chưa đủ, phải có tư cách nữa, vì những người chỉ thông minh thôi mà không đàng hoàng thì chỉ tạo thêm nhiều rắc rối; Thứ ba, chia sẻ lợi lộc của công ti cho nhân viên. Ông trích lời một thương gia khác, khuyên nên cho mọi nhân viên, kể cả người gác cổng giữ một số cổ phần công ti, để tạo ch...

Lời nói đầu [Ngồi gốc cây kể chuyện Bụt]

Nhân một hôm lang thang trên mạng mình đọc được những truyện này trong mục Phật Điển Cố Sự tại link sau [http://www.ctworld.org/sutra_stories/ind_01.htm]. Thấy bổ ích cho người muốn tu tâm dưỡng tính, truyện lại hứng thú, nên phát nguyện dịch ra đây cho chư vị độc giả cùng thưởng thức. Những truyện này đa số đều do các tác giả của website trên dịch từ văn ngôn văn trong kho tàng kinh điển bằng chữ Hán của nhà Bụt ra bạch thoại. Khi dịch mình sẽ cố tìm nguyên văn và châm chước cả văn ngôn văn và bạch thoại để dịch cho lưu loát.  Bạn nào muốn học chữ Hán cũng có thể theo cách này để học, tức là khi có một số vốn chữ và ngữ pháp rồi thì tìm những bài cổ văn, bài kinh truyện bằng văn ngôn rồi đối chiếu với văn bạch thoại để xem mình hiểu có đúng không. Nếu dịch ra tiếng Việt nữa thì càng có lợi cho sự luyện văn, và có ích cho người khác đọc.  Trong website trên, cuối mỗi truyện đều có giải nghĩa và trích dẫn danh ngôn để khai thị và sách tấn người tu hành, những câu nào hay mình s...

Nói về dục

Nói về lòng dục vô cùng của con người, hôm nay tra chữ 偷 /thâu/ thì đọc được câu này trong từ điển Chinese idioms explained in English của Babylon. 妻不如妾,妾不如偷,偷得著不如偷不著. Thê bất như thiếp, thiếp bất như thâu, thâu đắc trước bất như thâu bất trước. Từ điển này giải thích như sau, A concubine is better than a wife, a lover is better than a concubine, an unobtainable love is better than an obtainable. Mình dịch là, Vợ chẳng bằng vợ lẽ, vợ lẽ chẳng bằng bồ nhí, bồ nhí mà tán được chẳng bằng bồ nhí tán không được. Bàn về ái dục Đức Dalai Lama cũng có nói bản chất của nó là ham muốn một thứ gì đó, khi mà chưa đạt được thì đối tượng của ái dục kia rất là dễ thương, nhìn đâu cũng thấy đẹp, thấy thích. Nhưng mà khi thỏa mãn được dục rồi, hoặc là thời gian làm cho dục giảm bớt đi thì đối tượng dục mới bắt đầu hiện rõ chân tướng ra, cách nhìn của người ôm ái dục về cái kia cũng bắt đầu thay đổi, không còn thấy nó đẹp, nó hoàn mĩ như trước nữa. Cho nên bỏ thì giờ, tâm lực mà đeo đuổi cho thỏa thèm ...

Tựa [Ngụ ngôn Aesop]

Chúng ta hồi nhỏ đi học ai cũng có lần đọc ngụ ngôn của Aesop. Những truyện như Thỏ và Rùa , Hai Người Bạn và Con Gấu chắc ít ai quên, nhưng trong sách ở trường chỉ giới thiệu vài truyện thôi. Mình nghĩ rằng dạy luân lí cho trẻ con chừng đó thôi chưa đủ, phải có nguyên một tập ngụ ngôn Aesop bằng tiếng Việt, có vẽ tranh minh họa nữa để cho các bà mẹ đọc cho chúng nghe trước khi đi ngủ. Mình đăng những truyện này lên đây không phải vì mục đích ấy; chắc đã có những tuyển tập ngụ ngôn bằng tiếng Việt rồi mà mình không được biết. Những truyện này mình dịch thứ nhất là để học đọc Bạch Thoại tiếng Trung, vì truyện ngắn, đọc ít ngán. Bản tiếng Trung mình dùng là một bản Bạch Thoại giản thể, tìm được trên mấy server tự do, không thấy đề dịch giả. Bản này hay ở chỗ là cuối mỗi truyện đều có thêm một lời khuyên luân lí đề ra trong truyện, mà bản tiếng Anh mình dùng đối chiếu không phải luôn luôn có. Bản tiếng Anh này của George Fyler Townsend dịch, là tập ngụ ngôn Aesop tiêu chuẩn của tiếng...

Subtlety and Flexibility of Vietnamese personal addressing

Addressing amongst Vietnamese varies from context to context and is dictated by some cultural aspects in behavior. A lack of understanding of these cultural aspects might mean the failure to understand how Vietnamese address each other. Vietnamese addressing is dictated first by kinship and social relationship. In a Vietnamese family, each member has a particular rank or position in relation to another one. The same person can address him/herself as ông/bà, or cha/mẹ, or chú/o, or anh/chị/em. The proper address is determined upon a person’s family rank, and therefore, the most common terms of address are kinship terms. For instance, my father addresses himself as con to my grandparents, as ba to me, and as anh to my uncle (chú) ; and to my mother, as also ba or anh. The following speech of a Vietnamese woman contains nearly all terms of address in a Vietnamese family, implying the influence of family rank over addressing among family members. Lẹ lẹ lên nào. Coi chừng trễ chuyến bay bây...